Monografias.com > Sin categoría
Descargar Imprimir Comentar Ver trabajos relacionados

Ley general de derechos lingüísticos de los pueblos indígenas (página 2)



Partes: 1, 2

NDÀYÍ ÙXÙ
KÒMÌ: Kùuvaça veçe
tyíño naní INALI,
ñàyóço
kaçndatyíñoña
xíçínmiíñá,
takundaçvindaaña veçetyíño
nòòkáçno
ÑooKòçyó. INALI kuukuuña
veçe tyíño ñàtyindeé
ndiçi nìvinà ndóo
ñoçòn ÑooKòçyó,
takuukomíñá ndàyí
ñàkasananiña kuàtyi,
takundaçvindaaña Secretaría de
Educación Pública, kukomíñá
kuàçàní
nòòndaçátyíño,
ñàkivityindeéñá,
ñànakòondeèñá,
tatyindeéñá miíyó
ñàkàçànyó
takundaayóñá,
ñàvàça kuaçnoña,
kuxaña, saá ndiçi
nòòtnòçon
xììxítnàyó,
ñàkáçànyó
nòòñoçòn
ÑooKòçyó. INALI
tyindeéñá miíyó
ñàkivi kusìì
ñiniyóñà ndìtyí
níçin ndáka miíyó
nàÑooKòçyó, tatyindeé
ndaaña ònìsaá
nòònàtyíño:
nàtyíño
ÑooKòçyó,
nàtyíño ñoo
ñànìtàçvì niçni
tìxiña, xíçín
nàtyíño ñoo
nòòndáçvindaa ñoo
válí. Saá nàtyíño
yóço nakòoyuçúná
xàçà ndìkí kasandivina
ndàyíñà vàxi
nòòtutu yóço.
Ndiçiñà
nìkàçànyó
xàçà yóço, veçe
tyiño INALI xíni
ñóçón:

a) Siçna tyitnónìñá,
ndasayíkòònñá yoo
kúuñà
xíniñóçón ñàkivi
kuaçno tnòçon
xììxítnàyó, tava
vàçana kìçva,
tandatnóçónná
xíçín ònìsaá
nòòveçe tyíño
ñàyíyó tìxi
ÑooKòçyó,
ndatnóçónna
xíçínnà ñoo
válí, xíçínnà
ñoonáçno,
nòòkáçànnà
tnòçonyó, tanakòo
yuçúná ndàsaakoo
ñàònvása ndiçi
xàçà tnòçonyó,
ñànduvíçíyónà
nà káçàn,
ñàònvása kakañini
nóoyó xàçàñà
káçànyó tnòçon
xììxítnàyó.

b) Kàçànñà
xàçà ndiçi
nòòtyiño, ñàkivi
tyindeé tnòçonyó,
ñànáònvása ndiçi
xàçàñá, ñàkivi
nakòokà ndeè
ñàxínitnónìyó,
ñàndìtyí káçàn
xàçàyó, káçàn
xàçà tnòçon
xììxítnàyó,
kaníí ñoçòn
ÑooKòçyó.

e) Formular y realizar proyectos de desarrollo
lingüístico, literario y educativo.

f) Elaborar y promover la producción de
gramáticas, la estandarización de escrituras y la
promoción de la lectoescritura en lenguas indígenas
nacionales.

g) Realizar y promover investigación
básica y aplicada para mayor conocimiento de las lenguas
indígenas nacionales y promover su
difusión.

h) Realizar investigaciones para conocer la diversidad
de las lenguas indígenas nacionales, y apoyar al Instituto
Nacional de Estadística, Geografía e
Informática a diseñar la metodología para la
realización del censo sociolingüístico para
conocer el número y distribución de sus
hablantes.

i) Actuar como órgano de consulta y
asesoría de las dependencias y entidades de la
Administración Pública Federal, así como de
las instancias de los Poderes Legislativo y Judicial, de los
gobiernos de los estados y de los municipios, y de las
instituciones y organizaciones sociales y privadas en la
materia.

j) Informar sobre la aplicación de lo que dispone
la Constitución, los tratados internacionales rati?cados
por México y esta Ley, en materia de lenguas
indígenas, y expedir a los tres órdenes de gobierno
las recomendaciones y medidas pertinentes para garantizar su
preservación y desarrollo.

k) Promover y apoyar la creación y funcionamiento
de institutos en los estados y municipios, conforme a las leyes
aplicables de las entidades federativas, según la
presencia de las lenguas indígenas nacionales en los
territorios respectivos.

l) Celebrar convenios, con apego a la
Constitución Política de los Estados Unidos
Mexicanos, con personas físicas o morales y con organismos
públicos o privados, nacionales, internacionales o
extranjeros, con apego a las actividades propias del Instituto y
a la normatividad aplicable.

ARTÍCULO 15. La administración del
Instituto Nacional de Lenguas Indígenas estará a
cargo de un Consejo Nacional, como órgano colectivo de
gobierno, y un Director General responsable del funcionamiento
del propio Instituto. El domicilio legal del Instituto
será la Ciudad de México, Distrito
Federal.

c) Nandukúkàñà
míítyí
nòòkàçànyó
tnòçon
xììxítnàyó,
ñàònvása ndiçi
xàçàñá, kivi
kuniñóçónyóñá
ndàmíítyí nìxàyó
ndóoyó
nòòñóçòn
ÑooKòçyó, nakuniña
yityì ñàkivi
síkuaçakàyó xàçà
tnòçonyó, nakuni
tnónìnà ndìkí
nakòondeéña, ñànakòo
veçe, nìvi,
nòòsínàçàn
tnáçanna, kaçvina,
kàçànnà, taana,
nduyikòòn xàçà
tnòçonna. Ndiçi nìvi
nàndóo nòòtyútú,
nàndóotiçvi,
nàndóondíkà,
nàndóovíxíín,
xíniñóçón kundàà
ñininà xàçà
ñàkuiká tnòçonna,
takukiçvì ñinina kunina tnòçon
xììxítnàna, takivi
yàçañà yóço tìxi
kàaxíta, nòòtutu
kiáçvi, nòòkàa xíto
taxínisòçoyó,
ndànákátyí
miíndàyí xàçà
kàaxáta niçno ndusu kaníí
ñooyívi.

d) Tyindúçuñá
ndàyí ñàkivi nakonina, yoo kúu
nàxàvàça táa,
nàxàvàça káçvi
tnòçon
xììxítnàná. Tataxiña
tutuñà ndaçànà
xàkúutyiño vàça,
nàsíndikó niçni tnòçon,
nànátaa, tasaá ndaçà
ndiçi nàxàkàçvi ndiyo
síkóón soxínìnà
kàçànnà tnòçon
xììxítnàná, tutu
yóó ndakuiinña
xàçàná ndí vàça
káçànnà, vàça
káçvina, vàça táana
tnòçon
xììxítnàná,
xíçín tnòçon
sáçán.

Tyindeé ndaaña xíçín
nàkáçàn tnòçon
xììxítnà ñàkivi
kaçvina takuundítyí kànà
xàçàñà tákunà
ñooyívi yóço,
takìçviña tìxi tutu
nàkáçvi ndiyo síkóón,
(licenciatura, posgrado, diplomados)
takìçviña tìxi ndiçi
nòòkáçvina,
nòòsinokuaçana takuutyiño
kànà.

e) Nakani ñiniña,
tanakosòñá nòòtutu
kómí ndàyí, ñàkivi
kuundiviña, xàçà
ñàndìtyí xínì
nàkáçàn tnòçon
xììxítnà. Tasaá
nàyóço
kàçànnàñá,
taanañá, kaçvinañá,
tasánàçànnàñá.

f) Tyindeéñá, ñàkivi
kuuvàça tutu ñàtaxi yityì
ndìkí kàçànyó,
ndìkí taayó tnòçon
xììxítnàyó
ÑooKòçyó, ñàkivi
ñii kátyí taayó.

Tatyindeéñá
ñàkuutyiño xaxayó
ñàndìtyí, ñàtáa,
xíçín ñàkaçviyó
tnòçon
xììxítnàyó.

g) Nandukúndaa ñiniña,
ndìkíkáa xàçà
tnòçon káçànnà
ÑooKòçyó.

Takoniñóçónna
ñàndìtyí yóço
ñàkivi kundààkà ñini
kuàçàkà nìvi
xàçà tnòçon
ñàkáçànnà
ÑooKòçyó,
tatyindeéñá ñànakuità
niçno ñàndìtyí
xàçà ndiçi
nòòtnòçon
xììxítnàyó.

h) Nandukúñá yityì
ñàkúndàà ñiniña
ndàsaakúu tnòçon
xììxítnàyó yíyó
ÑooKòçyó,
tatyindeéndaaña xíçín
Instituto Nacional de Estadística, Geografía e
Informática ñàkivi
kàçàn tnáçanna
ndìkíkoo nakòo tutu
nòònakosò ndiçi ñoo
nòòkáçànnà ñii
ñii nòòtnòçon
xììxítnàyó,
ñàkivi kundàà ñiniyó
ndàsaa kúuyónà
káçàn, tamíítyí
kúuñà ndóoyó.

i) Veçetyiño ñoçòn
ÑooKòçyó, veçe
nòònákòoyuçúná
xàçà ndàyí, veçe
nòòkúnani kuàtyi, kaníí
ñooñà nìtàçvì
niçni tìxi ÑooKòçyó,
veçe tyíño
nòòndáçvindaa ñoo
válí, tandiçi saákà
veçe tyíño válí,
xíçínnà nákiçin
tnáçan xíçínmií,
áánnà kúumií,
nàyóço
ndàkàtnòçónná INALI,
tatyindeé tnáçanna
xíçínná ndàyoo
kúukàñà kónìnà,
tandà yoo kúukàñà
xíniñóçónná.

ARTÍCULO 16. El Consejo Nacional se
integrará con: siete representantes de la
administración pública federal, tres representantes
de escuelas, instituciones de educación superior y
universidades indígenas, y tres representantes de
instituciones académicas y organismos civiles que se hayan
distinguido por la promoción, preservación y
defensa del uso de las lenguas indígenas.

Los representantes de la Administración
Pública Federal son los siguientes:

1) El Secretario de Educación Pública,
quien lo presidirá en su carácter de titular de la
coordinadora de sector, con fundamento en lo establecido en la
Ley Federal de Entidades Paraestatales.

2) Un representante de la Secretaría de Hacienda
y Crédito Público con el nivel de
Subsecretario.

3) Un representante de la Secretaría
de Desarrollo Social.

4) Un representante de la Secretaría
de Comunicaciones y Transportes.

5) Un representante del Consejo Nacional
para la Cultura y las Artes.

6) Un representante del Instituto Nacional
Indigenista.

7) Un representante de la Secretaría
de Relaciones Exteriores.

El Director General será designado por el
Presidente de los Estados Unidos Mexicanos, a propuesta de una
terna presentada por el Consejo Nacional y podrá
permanecer en el cargo por un periodo máximo de 6
años; preferentemente hablante nativo de alguna lengua
indígena; con experiencia relacionada con alguna de las
actividades sustantivas del Instituto y gozar de reconocido
prestigio profesional y académico en la
investigación, desarrollo, difusión y uso de las
lenguas indígenas.

ARTÍCULO 17. Las reglas de funcionamiento del
órgano de gobierno, la estructura administrativa y
operativa, así como las facultades y reglas de
ejecución del órgano de dirección del
instituto, se establecerán en el Reglamento Interno del
organismo y que serán expedidas por el Consejo
Nacional.

j) INALI ndatnóçónñá
xíçín nàkáçàn
tnòçon xììxítnà,
ndíyíyó ndàyí tìxi
ndàyí káçno
ÑooKòçyó
ñàkáçàn
xàçàná, tayíyó
ningakàñà
nìkàçàn tnáçan
nàtyíño ñooyívi
xíçín ninga nàtyíño
ninga ñooyívi xàçà
nàkáçàn tnòçon
yóço. Tatàçndà tyiño
nòò ònì saá
nòòveçe tyiño:
nàtyíño
ÑooKòçyó,
nàtyíño ñoo
ñànìtàçvì niçni
tìxiña, xíçínnà
tyíño ñoo ndáçvindaa
ñoo válí.
Takàçànnà
xíçínnà yóço
ndìkíkoo ñàònvása
ndiçi xàçà
tnòçonyó, tatyindeéná
miíyó
ñàkàçànyóñá,
taayó ñá,
kaçviyóñá,
tasánàçànyóñá.

k) INALI tyindeéñá ñii
ñii ñoo
ñànìtàçvì niçni
tìxi ñoçòn
ÑooKòçyó, saá
ñoondíso xíçín ñoo
válí, ñànakòo veçe
tyíño nòòsákuaçana
tnòçon
xììxítnàná,
ñàkáçànnà ñoo
yóço, ndànákátyí,
ndàná tyítnónì
ndàyí ñii ñii ñoo
ñànìtàçvì niçni
tìxi ñoçòn
ÑooKòçyó.

l) INALI nakòoyuçúñá
xíçín ndiçi nìvi,
xíçín ndiçi veçe
tyíño, xíçín
nàkúumií, nàndóo
ÑooKòçyó, xíçín
nìvinàndóo ninga ñooyívi.
Saá ningakà nàndiçi ñini
xàçà tnòçon
xììxítnàyó,
ndànákátyí ndàyí
káçno
ÑooKòçyó.

NDÀYÍ XÀçÒN: INALI
yóço kundaçvindaañà
xíçín Consejo Nacional,
takuukomíñá ndàyínà
tyíño ÑooKòçyó. Takoo
ñii nìvinà kuundiso tyíño,
ñàkivi katyíño INALI, taveçe
tyíño yóço kooña
miímàçñó
ÑooKòçyó.

NDÀYÍ XÀçÒN
ÑII: Ùxà kuukuunà kuundiso
tyíño xíçín Consejo Nacional:
ònì kuukuu nàkee tìxi veçe
nòòkáçvinà
xàsíkóón káçvi,
xíçín nàkáçvi
ndìkí kundooyó xíçín
tnáçanyó; taònì kuukuuna kee
veçe nòòsánàçàn
nà, xíçín
nànákutnáçanmií,
tanàyóço kuukuuna
nàvàça káçàn
xàçà tnòçon
xììxítnàyó, tandáana
tnòçonyó,
ñàònvása ndíçi
xàçàñá, tatyindeéndaa
tnáçanna xíçín
miíyó nàkàçàn
tnòçon xìì
xítnàna.

Nàyóço kuukuu nàkuundiso
tyíño nòòkáçno
ÑooKòçyó:

1) Ta Secretario de Educación Pública
kuukuu tàkáçno,
tàkaçndatyíño
nòòsavakànà ndáçvindaa
xíçínra,
ndànákátyí ndàyí
ndíso xíçín
ÑooKòçyó.

2) Ñii tnáçannà
ndíso tyíño xíçín
Secretaría de Hacienda y Crédito
Público.

3) Ñii tnáçannà
ndíso tyíño xíçín
Secretaría de Desarrollo Social.

4) Ñii tnáçannà
ndíso tyiño xíçín
Secretaría de Comunicaciones y Transportes.

5) Ñii tnáçannà
ndíso tyíño xíçín
Consejo Nacional para la Cultura y las Artes.

6) Ñii tnáçannà
ndíso tyíño xíçín
Instituto Nacional Indigenista.

7) Ñii tnáçannà
ndíso tyíño xíçín
Secretaría de Relaciones Exteriores.

El órgano de gobierno se reunirá cada seis
meses de manera ordinaria, y de manera extraordinaria cuando sea
convocado por su Presidente; se integrará por la
mayoría de sus integrantes, y sus decisiones se
adoptarán con la mayoría de los
presentes.

ARTÍCULO 18. Para el cumplimiento de sus
atribuciones el Director General tendrá las facultades de
dominio, de administración y para pleitos y cobranzas,
incluyendo las que requieran de cláusula especial, sin
más limitaciones que las especí?cas que le llegue a
imponer en forma general el Estatuto o temporales por parte del
Consejo Nacional.

ARTÍCULO 19. El órgano de vigilancia
administrativa del Instituto Nacional de Lenguas Indígenas
estará integrado por un Comisario Público
Propietario y un Suplente, designados por la Secretaría de
la Contraloría y Desarrollo Administrativo.

ARTÍCULO 20. El Consejo Nacional del Instituto
Nacional de Lenguas Indígenas, previa consulta a los
estudios particulares de los Institutos Nacional de
Antropología e Historia y Nacional de Estadística,
Geografía e Informática, a propuesta conjunta de
los representantes de los pueblos y comunidades indígenas,
y de las instituciones académicas que formen parte del
propio Consejo, hará el catálogo de las lenguas
indígenas; el catálogo será publicado en el
Diario O?cial de la Federación.

ARTÍCULO 21. El patrimonio del Instituto Nacional
de Lenguas Indígenas se integrará con los bienes
que enseguida se enumeran:

I. La cantidad que anualmente le Monografias.comcomo subsidio el Gobierno Federal, a
través del Presupuesto de Egresos;

II. Con los productos que adquiera por las
obras que realice y por la venta de sus publicaciones,
y

III. Los que adquiera por herencia,
legados, donaciones o por cualquier otro título de
personas o de instituciones públicas o
privadas.

ARTÍCULO 22. Para garantizar el cumplimiento de
las obligaciones y atribuciones señaladas en esta Ley y
conforme a lo dispuesto en el penúltimo párrafo del
Apartado B, del artículo 2o. de la Constitución
Política de los Estados Unidos Mexicanos, en materia de
derechos y cultura indígena, la Cámara de Diputados
del Congreso de la Unión, las Legislaturas de las
Entidades Federativas y los Ayuntamientos, en el ámbito de
sus respectivas competencias, establecerán las

Consejo Nacional taxiña ònì
kìvì nìvi nàkivi kuukuu Director
General, nàkuiso tyíño
xíçín veçe INALI. Tatà
Presidente ÑooKòçyó nakàxiinra
ñii nàyóço nàkuukuu Director
General, kuundiso tyíñona
nòòñá ìñò
kuìyà. Takuukuuna ñii nìvi
nàkáçàn tnòçon
xììxítnàná, kuukuuna
nàxàxínì xàçà
tyiño ñàkéçé INALI,
kuukuuna ñii nìvi nàkánoo
vàça tnòçon
nòòsavakà nìvi,
áánnòònàndìtyí,
nànándukúndaa ñini,
ñàtyindeéná miíyó
ñàkàçànyó,
ñàtaayó,
ñàkaçviyó,
taxíniñóçón kuukuuna
ñii nìvi nàxàxáta niçno
tnòçon
xììxítnàyó.

NDÀYÍ XÀçÒN
ÒVÌ: Koo ñii ndàyí tìxi
veçe tyíño INALI ñàkivi
kaçnda tyíñoña,
takuuniçinña yityì
xíçín nàtyíño
veçe yóço.

TàPresidente INALI nakanara
nàtnáçanra nòòñà
ìñò yòò,
áányàtyìkà,
táùxà kuukuuna
nòòndiçina, taònvása kivi
kàçàn tnáçanna
táloçokúuna.
Xíniñóçón
vàçará kòmì kuukuuna,
taçví savana, takanóokà
sìínná, saákutyiño
nakòoyuçúná xàçà
ñii tyiño.

NDÀYÍ XÀçÒN
ÒNÌ: Ñàkivi kundivi tyiño
yíyó ndaçà tàDirector General,
miíra kaçnda tyíño
nòòndiçinà
kátyíño INALI. Kivi kundityira
nòòndiçi kuàtyi,
áánnakiçin
yáçvírá xàçà
tyiño ñàkéçé INALI,
tandakuiinra ndàndákà tutu
káçàn xàçà
ndàyí yóço.

NDÀYÍ XÀçÒN
KÒMÌ: Secretaría de la Contraloría y
Desarrollo Administrativo kuukomíñá
ñii comisario nàkaçnda tyíño
nòòkáçno, tañiinà
kuundikòònndaa xíçínná.
Tanàyóço kiçinna kìçva
ndìkí kátyíñona tìxi
veçe INALI.

NDÀYÍ ÒKÒ: Consejo Nacional
ñàndáçvindaa veçe INALI
siçna ndàkàtnòçonná
Instituto Nacional de Antropología e Historia,
xíçín Instituto Nacional de
Estadística Geografía e Informática,
nàndíso tyiño xíçín
nàkáçàn tnòçon
xììxítnàyó,
xíçín veçe
nòòsánàçànnà.
Tandáçvindaana xíçín Consejo
Nacional veçe tyíño INALI, ndaniçinna
ñii tutu nòònakosò ndiçi
nòòtnòçon
xììxítnàyó yíyó
ÑooKòçyó,
tañàyóço
ndìçviña tìxi Diario Oficial de la
Federación
ÑooKòçyó.

NDÀYÍ ÒKÒ ÑII:
Ñàyóço kuukuu ndaçá
tyiño INALI ñàkivi
kutakuñà:

I. Nàtyíño
ÑooKòçyó tavaná
kìçva ndàsaa siòçón
kixaà ndaçà INALI kuìyà
takuìyà, tatyítnónìná
ndàsaa siòçón
koniñóçón INALI ñii ñii
kuìyà, ñàkivi kasandiviña
tyiño ñàvàxi nòòtutu
yóço.

II. INALI kiçin
yáçvíñá
xàçà tyiñoñà
kéçéñá,
áánxàçà tutu
ñàsíkoñá.

III. INALI kivi nakiçinña ndiçi
nòòñàçan
ñàtaxinà kúumií,
áánñàtaxi nàveçe
tyíño
ndaçàñá.

NDÀYÍ ÒKÒ ÒVÌ:
Ñàkivi kundivi ndàyí
ñayíyó nòòtutu
yóço, ndàná kátyí
ndàyí òvì
nòòNdàyí káçno
ÑooKòçyó,
ñàkáçàn
xàçà tnòçon
xììxítnàyó,

partidas especí?cas en los presupuestos de
egresos que aprueben para proteger, promover, preservar, usar y
desarrollar las lenguas indígenas.

ARTÍCULO 23. Las relaciones laborales del
Instituto Nacional de Lenguas Indígenas y sus trabajadores
se regirán por la Ley Federal de los Trabajadores al
Servicio del Estado, Reglamentaria del Apartado B del
artículo 123 Constitucional.

ARTÍCULO 24. El Instituto Nacional de Lenguas
Indígenas y sus correlativos estatales en su caso,
promoverán que las autoridades correspondientes expidan
las leyes que sancionen y penalicen la comisión de
cualquier tipo de discriminación, exclusión y
explotación de las personas hablantes de lenguas
indígenas nacionales, o que transgredan las disposiciones
que establecen derechos a favor de los hablantes de lenguas
indígenas nacionales, consagrados en esta ley.

ARTÍCULO 25. Las autoridades, instituciones,
servidores y funcionarios públicos que contravengan lo
dispuesto en la presente ley serán sujetos de
responsabilidad, de conformidad con lo previsto en el
Título Cuarto de la Constitución Política de
los Estados Unidos Mexicanos referente a la responsabilidad de
los servidores públicos y sus leyes
reglamentarias.

Transitorios

Primero. El presente Decreto entrará en vigor al
día siguiente de su publicación en el Diario O?cial
de la Federación.

Segundo. El Consejo Nacional del Instituto Nacional de
Lenguas Indígenas se constituirá dentro de los seis
meses siguientes a la publicación de este Decreto en el
Diario O?cial de la Federación. Para este efecto, el
Secretario de Educación Pública convocará a
los directores y rectores de las escuelas, instituciones de
educación superior y universidades indígenas,
instituciones académicas, incluyendo entre éstas
especí?camente al Centro de Investigación y
Estudios Superiores en Antropología Social, así
como organismos civiles para que hagan la propuesta de sus
respectivos representantes para que integren el Consejo Nacional
del Instituto. Recibidas dichas propuestas, el Secretario de
Educación Pública, los representantes de las
Secretarías de Hacienda y Crédito Público,
de la Secretaría de Desarrollo Social, de la
Secretaría de Comunicaciones y Transportes, del Consejo
Nacional para la Cultura y las Artes, del Instituto Nacional
Indigenista, de la Secretaría de Relaciones Exteriores,
resolverán sobre la integración del primer Consejo
Nacional del Instituto que fungirá por el período
de un año. Concluido este plazo deberá integrarse
el Consejo Nacional en los términos que determine el
Estatuto que deberá expedirse por el primer Consejo
Nacional dentro del plazo de seis meses contado a partir de su
instalación.

takàçànñà
xàçà ndìkí
ndóoyó xíçín
tnáçanyó. Cámara de Diputados del
Congreso de la Unión, las Legislaturas de las Entidades
Federativas y los Ayuntamientos, nàyó"o taxina
ndàyí ñàkee síín
siòçón ñàkuni
ñóçónnà ñoo
nòòkáçànnà
tnòçon
xììxítnàná,
ñàkivi kundaana
ñàònvása ndiçi
xàçà tnòçonyó,
tatyindeéná miíyó
ñàtaayóñá,
ñàkaçviyóñá,
ñàkàçànyóñá,
tasánàçànyóñá
sàçyayó, ñàkivi
nandisíín ndaaña, tandòoña
ndaçà sàçyayó.

NDÀYÍ ÒKÒ ÒNÌ:
Ndiçi nìvi nàkátyíño
veçe INALI xíniñóçón
kasandivina ndàyí káçàn
xàçà nàkátyíño
xíçín nàtyíño
ñoo nìtàçvì niçni
nòòñóçòn
NooKòçyó naní Ley Federal de los
Trabajadores al Servicio del Estado, ñàvàxi
táçvi B kánakaà
nòòndàyí 123 tìxi
Ndàyí káçno
ÑooKòçyó.

NDÀYÍ ÒKÒ
KÒMÌ: INALI kàçàn
tnáçanña xíçín
nàtyíño nàkísandivi
ndàyí ÑooKòçyó
ñàtiin yòçvìnà
nìvi nàkáçàn ndaa,
nàkáçàn ndìvàça
xíçín nàkáçàn
tnòçon xììxítnà,
áánnà xìín kuni nìvi
yóço,
áánsándáçvína,
áánkísandìvàçana,
áányáça ndosoná
nòòndàyí
ñàxàvàxi tyiño
tyindeéyó,
ñàtyítnónì
xàçà nàkáçàn
tnòçon xììxítnà
ÑooKòçyó.

NDÀYÍ ÒKÒ
ÒçÒN: Ndiçisaá
nàtyíño xíçín
nàkátyíño nòòná,
taònvása kándíxana
ndàyí yóço, ndá kuàtyi
miínákúuña, tyikoo
yòçvìná, ndàná
kátyí táçví kòmì
vàxi nòòNdàyí
káçno ÑooKòçyó,
ñàkáçàn ndínà
tyíño koto niçnina yoo kúu
ñàkéçénà
kátyíño ndiçisaá veçe
tyiño yíyó
ÑooKòçyó.

ÑÀKÓNÌ KUNANI.

ÑàNòó: Ndàyí
yóço
kundayáçvíñá
táxànìkìtínòò
ninka kìvì,
tyixànàkosòñá tìxi
Diario Oficial de la Federación.

ÑaÒvì: Consejo Nacional
ñàxínì xàçà
INALI, ndukútù tutu
xàçàñá tìxi
ñàìñò yòò,
xàkivi kèta ndàyí yóço
nòòDiario Oficial de la Federación.
Ñàkivi kundiviñà yóço,
xíniñóçón tà Secretario
de Educación Pública nakanara nàndíso
xíçín veçe
nòòkáçvina,
nàxàkáçvi
síkóón, nàkáçvi
kàçàn tnòçon
xììxítná. Saáti
nàCentro de Investigación y Estudios Superiores en
Antropología Social,
nànákuutnáçanmií,
ñàkivi kasavàçana tutu
ñàkáçàn
xàçà nàndíso
xíçín Consejo Nacional de INALI.
Táxànàkiçinna
ñàyóço, tatàSecretario de
Educación Pública, nàndíso
xíçín Secretaría de Hacienda y
Crédito Público, nàndíso
xíçín Secretaría de Desarrollo
Social, nàndíso xíçín
Secretaría de Comunicaciones y Transportes,
nàndíso xíçín Consejo Nacional
para la Cultura y las Artes, nàndíso
xíçín Instituto Nacional Indigenista,
xíçín nàndíso tyiño
xíçín Secretaría de Relaciones
Exteriores, ndiçinà yóço kasandivina
xàçà Consejo Nacional
ñàkuundaa tyiño ñii
kuìyà. Táxànìtnòndaa
kìvì yóço,
xíniñóçón nakiçin
tnáçanna tukuna, tìxi
ñàìñò yòò
nàndukúná nàxàá
nànakòçon tìxi Consejo
Nacional.

Tercero. El catálogo a que hace referencia el
artículo 20 de la Ley General de Derechos
Lingüísticos de los Pueblos Indígenas,
deberá hacerse dentro del plazo de un año siguiente
a la fecha en que quede constituido el Consejo Nacional del
Instituto Nacional de Lenguas Indígenas, conforme al
artículo transitorio anterior.

Cuarto. El primer censo sociolingüístico
deberá estar levantado y publicado dentro del plazo de dos
años contado a partir de la entrada en vigor de este
Decreto. Los subsecuentes se levantarán junto con el Censo
General de Población y Vivienda.

Quinto. La Cámara de Diputados del Congreso de la
Unión establecerá dentro del Presupuesto de Egresos
de la Federación, la partida correspondiente al Instituto
Nacional de Lenguas Indígenas, para que cumpla con los
objetivos establecidos en la presente ley.

Sexto. Los congresos estatales analizarán, de
acuerdo con sus especi?cidades etnolingüísticas, la
debida adecuación de las leyes correspondientes de
conformidad con lo establecido en esta ley.

Séptimo. En relación con la
fracción VI del artículo 13 de la presente Ley, en
el caso de que las autoridades educativas correspondientes no
contaran con el personal capacitado de manera inmediata,
éstas dispondrán de un plazo de hasta dos
años, a partir de la publicación de la presente
Ley, para formar al personal necesario. Con el Monografias.comde cumplir cabalmente con dicha
disposición, las normales incluirán la licenciatura
en educación indígena.

Octavo. Se derogan todas las disposiciones que
contravengan al presente

Decreto

México, D.F., a 15 de diciembre de 2002.- Sen.
Enrique Jackson Ramírez, Presidente.- Dip. Beatriz Elena
Paredes Rangel, Presidenta.- Sen. Sara I. Castellanos
Cortés, Secretario.- Dip. Adela Cerezo Bautista,
Secretario.- Rúbricas".

En cumplimiento de lo dispuesto por la fracción I
del Artículo 89 de la Constitución Política
de los Estados Unidos Mexicanos, y para su debida
publicación y observancia, expido el presente Decreto en
la Residencia del Poder Ejecutivo Federal, en la Ciudad de
México, Distrito Federal, a los diez días del mes
de marzde dos mil tres.- Vicente Fox Quesada.- Rúbrica.-
El Secretario de Gobernación, Santiago Creel Miranda.-
Rúbrica.

Ñàònì:
Tìxiñà ñii kuìyà,
táxànàkiçin tnáçan
nàConsejo Nacional INALI, xíni
ñóçón nakayaná ndiçi
nòòkìvì tnòçon
xììxítnàyó,
ñàyíyó tìxi
ñoçòn ÑooKòçyó,
ndàná kátyí ndàyí
òkò ñàyíyó
nòòtutu yóço.

Ñàkòmì:
Tìxiñà òvì kuìyà
táxà nàkoso ndiçi kìvì
tnòçon
xììxítnàyó yíyó
tìxi ñoçòn
ÑooKòçyó, yóço
vàxi ndàsaa nòòkúu
tnòçon, ndàsaa
nòòkúuñà
násàmanòòñá,
ndàsaa kàkúu nìvi
nàkáçàn tnòçon
xììxítnà.
Táxànìtnòndaa kuìyà
ndakòo Censo General de Población y Vivienda,
tìxiñà yóço ndakòo tutu
xàçà tnòçon,
xàçà nìvi nàndóo
ñoçòn
ÑooKòçyó.

Ñàòçòn: Cámara
de Diputados del Congreso de la Unión kaçnda
tyíñoña ndàsaa
siòçón koniñóçón
INALI ñàkivi kasandiviña ndàyí
kómíñá.

Ñàìñò: Veçe
tyíño Congreso ñoo
nòònìtàçvì niçni
tìxi ñoçòn
ÑooKòçyó,
xíniñóçón nakuniña
ñii ñii nòòsáma
nòòtnòçon káçàn
nìvi nàníçin yityì
xììxítnà,
taxíniñóçón nasàma
ndàyí ñàònvása
yíyó vàçà,
tanakùtnáçanna, kàçàn
tnáçanna ndìkí
kooña.

Nataçví sìnìná
xàçà ndàyí
ñàxàyíyó, ñàkivi
natavaná kìçva,
tandìçviña tìxi ndàyí
ñoo ñànìtàçvì
niçni tìxi ñoçòn
ÑooKòçyó.

Ñàùxà: Ndàná
kátyí ndàyí ìñò
tyatyi ni"ni tixi ndàyí ùxù
ònì ndínà tyíño
nàndíso xíçín
ñakáçvina, kotona
táònkòó nìvi
nàxíni kaçvi tnòçon
xììxítnàna,
tanòòñà òvì
kuìyà, tasíkaçvina nìvi
nàkatyíño
xíçínná,
táxànìxìnona kàçvina,
kivi koniñóçón veçe INALI
nà. Ñàkivi kundivi ndàyí
vàxi nòòtutu yóço,
ndiçi saá veçe Escuela Normal
kukomíñá ñii Licenciatura
ñà káçàn
xàçà tnòçon
xììxítnàyó,
ndìkí tákunà ñoo
nondóona, yoo kúuñà xíka
ñini na.

Ñàònà: Ninka
nòòkà ndàyí
ñàònvása káçàn
ndàná káçàn ndayí
yóço, ònvásakundaa
yáçvíñá.

 

 

Autor:

Melquiadez Romero Librado

Universidad Autónoma de Guerrero

ISBN 978-607-7538-12-7

tu"un savi / castellano

mixteco de Guerreo de la costa / castellano

TRADUCCIÓN

Mtro. Melquiadez Romero Librado

Asesoría: Carol F. Zylstra D. y Lynn Anderson
C.

Privada de Relox No. 16 piso 5, Col. Chimalistac, Del.
Álvaro Obregón, México D. F., C.P. 01070
www.inali.gob.mx
enlace[arroba]inali.gob.mx
(55) 5004 2100

Partes: 1, 2
 Página anterior Volver al principio del trabajoPágina siguiente 

Nota al lector: es posible que esta página no contenga todos los componentes del trabajo original (pies de página, avanzadas formulas matemáticas, esquemas o tablas complejas, etc.). Recuerde que para ver el trabajo en su versión original completa, puede descargarlo desde el menú superior.

Todos los documentos disponibles en este sitio expresan los puntos de vista de sus respectivos autores y no de Monografias.com. El objetivo de Monografias.com es poner el conocimiento a disposición de toda su comunidad. Queda bajo la responsabilidad de cada lector el eventual uso que se le de a esta información. Asimismo, es obligatoria la cita del autor del contenido y de Monografias.com como fuentes de información.

Categorias
Newsletter